Kết luận điều tra cho thấy, tháng 7/2008, ông Trần Ngọc Cảnh, Tổng giám đốc PVN ký quyết định thành lập Ban chỉ đạo triển khai các dự án nhiên liệu sinh học (Ban chỉ đạo). Theo đó, ông Đinh La Thăng làm Trưởng ban, 2 Phó tổng giám đốc PVN là Vũ Quang Nam và Trần Thị Bình làm Phó trưởng ban.

Tháng 2/2009, Nguyễn Phương Đông (Chủ tịch HĐQT công ty CP Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí - PVB) ký quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất Ethanol nhiên liệu khu vực phía Bắc, tổng mức đầu tư hơn 1.317 tỷ đồng, tại huyện Tam Nông, Phú Thọ (dự án Ethanol Phú Thọ). Thời gian thực hiện: 18 tháng, dự kiến tháng 10/2010 bàn giao đưa vào sử dụng.

Ông Đinh La Thăng

Tháng 10/2008, Tổng công ty xây lắp dầu khí Việt Nam (PVC) có công văn gửi PVB thông báo thành lập liên danh PVC/Alfa Laval/Delta- T (liên danh nhà thầu) tham dự sơ tuyển gói thầu TK05.

Ngày 9/10/2008, liên danh nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu sơ tuyển gói thầu này. Tại thời điểm đóng sơ tuyển, có 6 nhà thầu nộp hồ sơ tham dự.

Kết quả chấm sơ tuyển, cả 6 nhà thầu đều chưa đạt 100% tiêu chí đánh giá về năng lực, kinh nghiệm mà hồ sơ mời sơ tuyển quy định.

Trong đó, liên danh nhà thầu chưa đạt các tiêu chí năng lực kỹ thuật, năng lực tư vấn thiết kế chưa đạt do chưa làm chủ nhiệm thiết kế công trình sản xuất Ethanol nhiên liệu nào có công suất từ 100.000m3/năm trở lên.

Ngoài ra, năng lực về xây dựng chưa đạt do chưa làm chỉ huy trưởng dự án, công trình công nghiệp nào có giá trị từ 45 triệu USD trở lên. Hơn nữa, báo cáo tài chính năm 2006 thể hiện PVC bị thua lỗ.

‘Voi lọt lỗ kim’

Dù biết rõ những điều trên, nhưng trước khi PVB triển khai lựa chọn nhà thầu thi công xây dựng nhà máy Ethanol Phú Thọ, ông Đinh La Thăng đã chủ trì nhiều cuộc họp của PVN và Ban chỉ đạo, định hướng giao thầu cho PVC thực hiện dự án này.

Theo định hướng giao thầu của PVN, tuy biết PVC chưa từng thực hiện dự án nào về lĩnh vực Ethanol, nhưng Đỗ Văn Quang (cựu Trưởng ban Kinh tế kế hoạch của PVC) vẫn tham mưu dự thảo để PVC phát hành công văn gửi PVB, PVN xin được chỉ định thực hiện dự án Ethanol Phú Thọ.

Ngày 24/3/2009, ông Vũ Quang Nam chủ trì cuộc họp trực tuyến. Ông Quang kết luận cuộc họp: Đồng ý chủ trương chỉ định thầu tổ hợp PVC/Alfa Laval/Delta-T thực hiện gói thầu EPC dự án Ethanol Phú Thọ.

Thực hiện chỉ đạo của PVN về việc chỉ định thầu cho dự án Ethanol Phú Thọ, PVB đã không tổ chức đấu thầu theo kế hoạch, mà chuyển sang lập hồ sơ yêu cầu để phát hành cho liên danh nhà thầu theo quy trình chỉ định thầu.

Để chỉ định thầu được cho liên danh nhà thầu theo chỉ đạo của PVN, ông Vũ Thanh Hà (cựu TGĐ PVB) đã có định hướng, chỉ đạo các tổ chuyên gia giúp việc thẩm định đấu thầu bỏ đi tiêu chí đánh giá về năng lực, kinh nghiệm mà liên doanh nhà thầu không đạt trong giai đoạn sơ tuyển, nhằm chỉ định cho liên danh nhà thầu được trúng thầu.

Sau khi hoàn thành hồ sơ yêu cầu, các thành viên tham gia lập, thẩm định đều đọc lại, thống nhất thông qua nội dung và đề xuất mà TGĐ phê duyệt.

Kết quả điều tra xác định, hồ sơ yêu cầu do PVB lập ra không xác định cấp công trình, không đưa ra các câu hỏi đánh giá về năng lực, kinh nghiệm đối với liên danh nhà thầu là vi phạm quy định trong luật Xây dựng.

Theo kết luận điều tra, dù cả PVB và PVC đều biết liên danh nhà thầu không đủ năng lực, kinh nghiệm đối với yêu cầu thực hiện gói thầu TK05, nhưng thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo PVN, từ sau cuộc họp ngày 7/5/2009, PVB và PVC chỉ đàm phán về giá và nội dung hợp đồng EPC để việc ký kết hợp đồng EPC đảm bảo tiến độ, mà không khắc phục các tồn tại về năng lực, kinh nghiệm của liên danh nhà thầu.

Để lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu TK05 đảm bảo có đủ năng lực, kinh nghiệm theo đúng quy định của pháp luật, ngày 30/5/2009, HĐQT PVB đã họp và ban hành nghị quyết yêu cầu Tổng giám đốc Vũ Thanh Hà phải lập được tờ trình chứng minh năng lực, kinh nghiệm của liên danh nhà thầu thì HĐQT mới phê duyệt chỉ định thầu.

Ông Hà biết liên doanh nhà thầu này không đủ năng lực, kinh nghiệm đối với yêu cầu của gói thầu TK05, nên không thể lập được tờ trình chứng minh năng lực, kinh nghiệm theo yêu cầu của HĐQT PVB.

Nhưng để đáp ứng về tiến độ chỉ định thầu và ký hợp đồng EPC theo chỉ đạo của PVN, ông Hà đã chỉ đạo Nguyễn Xuân Thủy (Phó trưởng phòng Đầu tư dự án) soạn thảo, ký tờ trình không số, đề nghị Tổng giám đốc PVB phê duyệt kết quả đấu thầu gói thầu TK05 với giá trọn gói là hơn 59 ngàn USD; nhà thầu được chỉ định thầu là liên danh PVC/Alfa Laval/Delt-T.

Kết quả điều tra đến nay xác định, PVB lựa chọn liên danh nhà thầu không đáp ứng được điều kiện năng lực, kinh nghiệm theo yêu cầu và không đủ điều kiện năng lực để thực hiện gói thầu TK05 dự án Ethanol Phú Thọ.

Đến nay, PVC đã đơn phương dừng thi công dự án, chưa có hạng mục nào hoàn thành.

Từ ngày bắt đầu triển khai dự án (21/9/2009) đến ngày khởi tố vụ án (11/6/2018), PVB đã thanh toán cho PVC hơn 610 tỷ đồng, thanh toán cho Alfa Laval hơn 236 tỷ đồng.

Tính đến ngày khởi tố vụ án, chủ đầu tư đã sử dụng hơn 1.467 tỷ đồng để thực hiện dự án xây dựng nhà máy sản xuất Ethanol và các dự án thành phần. PVB đã vay của SeAbank và PVFC (nay là PVCombank) hơn 754 tỷ đồng.

T.Nhung