VACOD-HBA tạo “sân chơi”, giúp doanh nghiệp vươn xa cùng thương mại điện tử

Chủ trì Chương trình “Bữa sáng Doanh nhân” ngày 2/11, TS. Nguyễn Hồng Sơn, Chủ tịch VACOD-HBA đã hoạch định phương án phát triển hoạt động thương mại điện tử nhằm giúp cộng đồng doanh nghiệp hội viên kết nối, phát triển trong bối cảnh chuyển đổi số bùng nổ…

Tham dự chương trình có: PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn, Phó Trưởng ban Ban Kinh tế Trung ương; hai Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam – VCCI gồm ông Hoàng Quang Phòng và ông Nguyễn Quang Vinh; ông Mai Xuân Hùng, nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội; ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương; ông Nguyễn Ngọc Dũng, Phó Giám đốc Ban Quản lý các Dự án Bộ Giáo dục và Đào tạo; PGS.TS Trương Vũ Bằng Giang, Trưởng ban Xúc tiến đầu tư Đại học Quốc gia Hà Nội; PGS.TS. Trương Ngọc Kiểm, Giám đốc Trung tâm Chuyển giao tri thức và hỗ trợ khởi nghiệp, Đại học quốc gia Hà Nội; bà Nguyễn Thị Thu Thủy, Phó Chủ thường trực Hiệp hội Phát triển Hàng tiêu dùng Việt Nam – VACOD; bà Bùi Thị Hải Yến, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP. Hà Nội - HBA, cùng các doanh nhân đến từ hai Hiệp hội VACOD - HBA.

Trong chương trình “Bữa sáng Doanh nhân” đầu tiên của tháng 11, TS. Nguyễn Hồng Sơn nhắc lại sự thành công của chuỗi các sự kiện kỷ niệm 20 năm ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10 đã được VACOD-HBA tổ chức xuyên suốt tháng 10 vừa qua. Đặc biệt là sự thành công lớn của các hoạt động tổ chức tại tỉnh Điện Biên từ ngày 17-19/10.

Nhân buổi gặp gỡ thân mật ngày 2/11, một lần nữa Chủ tịch VACOD-HBA gửi lời cảm ơn chân thành đến các chuyên gia, các vị lãnh đạo, đại diện các cơ quan quản lý Nhà nước, trong khuôn khổ Hội nghị, hội thảo Quốc tế về Xúc tiến Đầu tư – Thương mại và Du lịch VACOD – ĐIỆN BIÊN 2024 với chủ đề “VACOD - ĐIỆN BIÊN: TĂNG CƯỜNG KẾT NỐI - HƯỚNG TỚI TƯƠNG LAI” đã có những đóng góp mang tính chiến lược, hoạch định cho sự phát triển toàn diện của tỉnh Điện Biên.

TS. Nguyễn Hồng Sơn chia sẻ thêm, có vị lãnh đạo của một tỉnh cho biết khi địa phương đó tổ chức hội nghị xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch có mời doanh nghiệp ngoại tỉnh nhưng rốt cuộc chỉ có rất ít doanh nghiệp ngoài địa phương tới tham dự. Trong khi đó, chuỗi sự kiện của VACOD tổ chức tại Điện Biên đã thu hút tới hàng trăm doanh nghiệp từ khắp mọi miền tổ quốc, thậm chí có người còn chưa một lần du lịch đến Điện Biên nhưng đã có mặt tại sự kiện của VACOD.

Ngay sau thành công của chương trình hội nghị, hội thảo tổ chức tại Điện Biên, ban tổ chức đã nhận được lời đề nghị từ lãnh đạo một số địa phương về việc mong muốn VACOD-HBA tiếp tục lên kế hoạch tổ chức những chương trình mang tính chất định hướng cho sự phát triển kinh tế, du lịch, xúc tiến đầu tư thương mại tại từng địa phương. Căn cứ lời đề nghị từ phía các địa phương, Chủ tịch Sơn cho biết sẽ cân nhắc, lựa chọn và triển khai những chương trình tương tự nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế dựa trên tiềm năng của các địa phương. Dự kiến, trong thời gian tới, VACOD-HBA sẽ lên kế hoạch triển khai chương trình xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch tại một địa phương thuộc khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ vào tháng 5/2025.

XÂY DỰNG SÀN THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ VACOD-HBA - KẾT NỐI GIAO THƯƠNG CỘNG ĐỒNG DOANH NGHIỆP

Trong chương trình tại Điện Biên có bài tham luận của Vụ Thị trường trong nước Bộ Công Thương đã đề cập nhiều nội dung liên quan đến vấn đề phát triển thị trường trong nước và xây dựng hạ tầng thương mại xuyên biên giới đang được rất nhiều doanh nghiệp quan tâm. Về vấn đề này, Chủ tịch VACOD-HBA cũng bày tỏ, hai hiệp hội luôn nỗ lực hỗ trợ cho doanh nghiệp hội viên trong việc phát triển thị trường bán lẻ, bán buôn và kết nối với các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Trên tinh thần đó, Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn thông báo VACOD-HBA sẽ triển khai đề án xây dựng một sàn thương mại điện tử cho cộng đồng doanh nghiệp trên tinh thần hỗ trợ các doanh nghiệp kết nối hoạt động, quảng bá hình ảnh, thương hiệu và tiêu thụ sản phẩm. Thực tế, hoạt động của các sàn thương mại điện tử không còn xa lạ với người tiêu dùng, tuy nhiên quy mô hoạt động và tác động của các sàn thương mại điện tử đến hoạt động thương mại nói chung có sự khác nhau. Bên cạnh những đơn vị hoạt động ngày càng phát triển thì vẫn có những sàn thương mại điện tử không thích nghi được với xu hướng phát triển chung và nhu cầu của người tiêu dùng nên dần dần sẽ bị sàng lọc.

Nói về hoạt động của sàn thương mại điện tử của VACOD-HBA, Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn nhấn mạnh, cách thức vận hành sàn sẽ có sự khác biệt so với các sàn thương mại trên thị trường hiện nay. Yêu cầu hàng đầu cho việc triển khai đề án là nhằm mục đích kết nối cao nhất cộng đồng doanh nghiệp. Bên cạnh đó, đúng với chức năng, nhiệm vụ, sàn thương mại điện tử của VACOD-HBA cũng sẽ thực hiện hoạt động buôn bán sản phẩm của các doanh nghiệp.

Nói rõ hơn về vấn đề kết nối doanh nghiệp trên sàn thương mại điện tử, Chủ tịch VACOD-HBA cho biết, doanh nghiệp hội viên khi tham gia vào sàn sẽ được nhận những ưu đãi cao nhất. Tại đây, mỗi doanh nghiệp sản xuất sẽ có một gian hàng thường xuyên để quảng bá và giao thương sản phẩm của mình.

Ngoài phạm vi thực hiện hoạt động bán hàng online, hai Hiệp hội sẽ thường xuyên tổ chức các hội chợ online theo từng chuyên ngành, chủ đề để các doanh nghiệp có cơ hội giao lưu nhiều hơn với các bạn hàng có cùng lĩnh vực hoạt động. Đặc biệt, khi người tiêu dùng mua lẻ sản phẩm trên sàn thương mại của VACOD-HBA sẽ được kết nối đến tận gốc nhà sản xuất hàng hóa đó. Riêng đối với các doanh nghiệp không phải hội viên của VACOD-HBA cũng sẽ có cơ hội tham gia vào sàn thương mại điện tử này với những cơ chế đặc thù khác.

Cùng với đó, hiện nay dưới sự chỉ đạo của ban lãnh đạo VACOD-HBA, Tạp chí Thương gia đang phối hợp với Viện Nghiên cứu phát triển hàng tiêu dùng Việt Nam xây dựng những tiêu chí để bình chọn các sản phẩm chất lượng cao trong hiệp hội. Cụ thể, những sản phẩm của doanh nghiệp hội viên sau khi được bình chọn, đánh giá đạt tiêu chuẩn sẽ được công nhận là “Sản phẩm chất lượng cao”.

Việc sử dụng công nghệ đánh giá chất lượng sản phẩm này cũng sẽ được áp dụng với hoạt động của sàn thương mại điện tử của VACOD-HBA nhằm đưa những sản phẩm uy tín, chất lượng cao đến tay người tiêu dùng. Đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp khắc phục hạn chế, quảng bá sản phẩm mang đặc trưng vùng miền đi đến nhiều nơi, được người tiêu dùng biết đến nhiều hơn.

Trên cơ sở những mục tiêu đề ra nhằm thúc đẩy giao dịch thương mại giữa các doanh nghiệp với nhau, dự kiến trong khoảng tối đa 6 tháng tính từ thời điểm khởi động xây dựng đề án vào ngày 1/11 vừa qua, sàn thương mại điện tử của VACOD-HBA sẽ chính thức đi vào hoạt động.

“Bên cạnh những hoạt động mang tính kết nối chung, cộng đồng doanh nghiệp hội viên VACOD-HBA sẽ có một công cụ hỗ trợ phát triển, tạo cơ hội tiếp cận thị trường rộng lớn hơn, lan tỏa hơn. Với đầu mối là 38 hiệp hội doanh nghiệp cấp tỉnh VACOD đã ký kết hợp tác, sẽ là cơ sở để sàn thương mại điện tử phát triển mạng lưới hoạt động giao thương trong phạm vi hàng vạn hội viên chính thức và hội viên liên kết trên toàn quốc”, Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn đặt kỳ vọng.

Ông Sơn cũng bày tỏ, trên cơ sở những ý tưởng, mục tiêu đề ra, ban lãnh đạo VACOD-HBA hi vọng với sự hỗ trợ, tư vấn từ các chuyên gia trong lĩnh vực thương mại điện tử và đặc biệt là Vụ Thị trường trong nước với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về vấn đề này sẽ có những định hướng, đóng góp ý kiến để đề án được triển khai thuận lợi và sớm đạt được hiệu quả.

NHẬN DIỆN TEMU – KẺ "ĐẠI NÁO" THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM

Sự bùng nổ của thương mại điện tử thời gian qua đã tạo ra một cuộc cách mạng trong ngành bán lẻ. Các sàn thương mại điện tử như Shopee, Tiktok shop, Lazada, Tiki, Sendo... đã trở thành những kênh phân phối hàng hóa, dịch vụ phổ biến. Tuy nhiên, sự phát triển quá nhanh của thương mại điện tử cũng đặt ra nhiều thách thức đối với công tác quản lý của ngành công thương khi ngầm tạo ra môi trường cạnh tranh thiếu công bằng giữa các doanh nghiệp. Đặc biệt, quyền lợi của người tiêu dùng cũng bị ảnh hưởng bởi những sản phẩm giá rẻ, không được truy xuất nguồn gốc, không đảm bảo chất lượng. Điển hình là hoạt động của sàn thương mại điện tử Temu (Trung Quốc) tại thị trường Việt Nam mới đây đã tạo ra làn sóng phản ứng trái chiều trong thời gian qua.

Hiểu được những trăn trở, quan ngại của người tiêu dùng và các doanh nghiệp sản xuất trong nước, trong khuôn khổ chương trình “Bữa sáng doanh nhân”, dưới góc độ cơ quan quản lý Nhà nước, ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn, Phó Vụ trưởng, Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương đã có những chia sẻ về tác động của hoạt động thương mại điện tử đến thị trường trong nước.

Nhắc đến hoạt động của sàn thương mại điện tử Temu, ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn chia sẻ, thực tế đây không phải một sàn thương mại điện tử mới ra đời mà đã bành trướng hoạt động tới khoảng 78 nước trên thế giới. Ngoài ra, đã có khoảng 20 quốc gia đang tiến hành các biện pháp pháp lý nhằm ngăn chặn ảnh hưởng của Temu với thị trường nội địa. Khi xâm nhập vào thị trường Việt Nam, Temu đã tiếp tục tạo ra một “làn sóng” phản ứng khá dữ dội trước những chính sách thu hút người tiêu dùng chưa từng có được quảng cáo rầm rộ.

Nói về “cơn địa chấn” Temu với sức mạnh khiến gần như không một sàn thương mại điện tử nào có thể cạnh tranh nổi, ông Tuấn cung cấp một số thông tin chi tiết về cơ chế hoạt động của sàn thương mại này. Thứ nhất, Temu hoạt động theo mô hình đưa sản phẩm trực tiếp từ nhà sản xuất đến tay người tiêu dùng, bỏ qua mọi khâu trung gian phân phối nên có thể bán với giá cực rẻ. Xuất phát từ việc doanh nghiệp sản xuất, cung ứng đã đạt được điểm hòa vốn nên họ sẵn sàng bán hàng với bất cứ giá nào để thu về lợi nhuận. Thứ hai, Temu rất cao thủ trong việc “lách luật” như căn cứ vào quy định về việc miễn thuế đối với đơn hàng có giá trị nhỏ, thực hiện những hoạt động tách nhỏ giá trị đơn hàng để lách khỏi vòng pháp lý. Chẳng hạn Việt Nam và nhiều quốc gia hiện nay không thu thuế đối với những món hàng giá trị dưới 1 triệu đồng đang là kẽ hở lớn. Nếu mỗi tháng có hàng chục triệu, trăm triệu giao dịch sản phẩm hàng hoá giá trị nhỏ qua sàn thương mại điện tử xuyên biên giới như Temu, số tiền “lách thuế” quả thực là con số khổng lồ…

Thứ ba, sau khi xây dựng mạng lưới bán hàng trên sàn thương mại điện tử, doanh nghiệp sẽ thu gom tất cả các đơn hàng tập trung tại các tổng kho đặt ở khu vực biên giới của các nước sở tại để bảo đảm có thể giao hàng trong vòng 24 giờ. Thứ tư, để giảm thiểu tối đa chi phí vận chuyển, doanh nghiệp sẽ thực hiện thêm bước mua lại một hoặc nhiều đơn vị logicstics, có thể mua luôn cả hãng vận tải hàng không hoặc công ty về vận tải quốc tế. Từ đó, có thể thấy doanh nghiệp đã kiểm soát nguyên cả chuỗi cung ứng từ nhu cầu của khách hàng, sản phẩm đầu vào và quá trình vận chuyển đến tay người tiêu dùng. Chính vì thế, bài toán đặt ra đối với ngành công thương là cần phải sớm kiểm soát được chuỗi cung ứng đằng sau các sàn thương mại điện tử.

Thứ năm, ông Tuấn cũng đặc biệt nhấn mạnh việc sàn thương mại điện tử đang sử dụng nhiều chiêu trò nhằm thu hút khách hàng như các trò chơi, thực hiện nhiệm vụ để đổi lại quyền lợi. Hoặc thu hút người tham gia sàn Temu thông qua phương pháp giới thiệu đa liên kết, được ăn chia hoa hồng. Bằng cách đó, đánh vào tâm lý của người tiêu dùng, những chiêu trò dần trở thành chất gây nghiện khiến người mua bị cuốn theo rất khó để dứt ra. “Tất cả những chiêu trò trên dẫn đến hệ quả ghê gớm là người tiêu dùng mua sản phẩm sa vào tâm lý FOMO (sợ bị bỏ lỡ), chạy theo trào lưu chỉ với mục đích thỏa mãn tâm lý nhất thời mà đôi khi còn không cần quan tâm đến giá trị sử dụng của sản phẩm mình đã mua. Nhiều người cứ chốt đơn mua hàng ào ào, nhưng mua xong không dùng đến sản phẩm đó, thậm chí còn không buồn mở ra xem”, ông Tuấn nói.

Ông Tuấn đánh giá mặc dù ở Việt Nam cũng đã có một số sàn thương mại điện tử hoạt động, song sự xuất hiện của Temu với những chiêu thức hoạt động chưa từng có đã gây ra sự “giật mình” với nhiều người. Tuy nhiên, không thể áp dụng tư duy không quản được thì cấm bởi mọi hành động của cơ quan quản lý nhà nước phải dựa trên quy định của pháp luật.Theo ông Tuấn, trong phạm vi chức năng và được Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trực tiếp chỉ đạo, giao nhiệm vụ, Vụ Thị trường trong nước đang tiến hành đánh giá tác động toàn diện đối với hàng hóa của nước ngoài thâm nhập vào thị trường Việt Nam thông qua các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới. Để thực hiện hoạt động đánh giá một cách chính xác, toàn diện nhất trong thời gian ngắn nhất, Vụ Thị trường trong nước sẽ có nội dung khảo sát gửi đến các địa phương, các hiệp hội doanh nghiệp, hệ thống chuỗi cung ứng và cả người tiêu dùng.

Trên cơ sở đó, Vụ sẽ vẽ lên bức tranh về thị phần cung ứng hàng hóa từ các doanh nghiệp bán lẻ trong nước; doanh nghiệp FDI và các hệ thống bán lẻ truyền thống để có những đánh giá toàn diện về các mặt kinh tế, xã hội và pháp lý. Phó Vụ trưởng đặc biệt nhấn mạnh, đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp thể hiện mức độ ảnh hưởng của doanh nghiệp trước sự tác động của sàn thương mại điện tử để cơ quan quản lý có những đánh giá khách quan, tạo tiền đề định hướng, tham mưu các cấp có thẩm quyền, xây dựng các cơ chế chính sách bảo vệ quyền lợi chính đáng, hợp pháp cho doanh nghiệp sản xuất, doanh nghiệp phân phối trong nước.

Dự kiến kết quả đánh giá này sẽ được công bố tại Diễn đàn “Chính sách và Pháp luật phát triển thương mại trong nước 2024 – phát triển hệ thống bán lẻ nhanh và bền vững” do Bộ Công Thương tổ chức vào ngày 4/12/2024.

Ông Tuấn ủng hộ đề án xây dựng sàn thương mại điện tử của VACOD-HBA dành cho cộng đồng doanh nghiệp Việt như thông báo của Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn. Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước đồng tình và bày tỏ nếu sàn thương mại của VACOD thực hiện được những mục tiêu về chất lượng hàng hóa như đề ra thì người tiêu dùng hoàn toàn có thể yên tâm khi có thể mua những sản phẩm hàng hóa có giá trị kết tinh, tạo sự uy tín của doanh nghiệp trên thị trường.

Ông Tuấn đề xuất, sàn thương mại điện tử của VACOD-HBA cần liên kết với các địa phương, bán những sản phẩm mang tính đặc trưng để mỗi sản phẩm được bán ra sẽ mang đến những câu chuyện, hàm chứa tâm hồn, tình cảm, bản sắc riêng của nhà sản xuất. Để người tiêu dùng mua sản phẩm sẵn sàng không chỉ quan tâm đến giá cả mà còn quan tâm đến giá trị của sản phẩm. “Chắc chắn khi mua những sản phẩm mang câu chuyện bản sắc thì người tiêu dùng sẽ không phân tách, không hình thành trong đầu các bài toán về những yếu tố vật chất cấu thành giá trị sản phẩm”, ông Tuấn chia sẻ.

Mở rộng thêm một số vấn đề liên quan đến hoạt động của sàn thương mại điện tử Temu, ông Mai Xuân Hùng, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế của Quốc hội, nguyên Chủ tịch Hapro cho biết cá nhân mình rất bức xúc khi thực tế hiện nay cho thấy, các cơ quan quản lý vẫn chưa có động thái dứt khoát xử lý hoạt động của sàn Temu ngoài hoạt động kiểm tra, rà soát về mặt pháp lý. Qua nghiên cứu và trải nghiệm thực tế, ông Mai Xuân Hùng cho rằng người tiêu dùng cần chủ động nhận diện những chiêu trò của các sàn thương mại giá rẻ như Temu.

Sự phát triển nhanh chóng đến khó tin của Temu đặt ra nhiều dấu hỏi lớn về cơ chế hoạt động. Xuất phát từ hình thức hoạt động hoàn toàn là sản phẩm ký gửi trong thời điểm thành lập năm 2022. Chỉ sau 2 năm, Temu đã hình thành một mạng lưới rộng khắp trên thế giới và thay đổi cơ chế hoạt động cực kỳ linh hoạt.

Ông Hùng cũng chỉ ra những khó khăn lớn nhất của hoạt động thương mại điện tử tại Việt Nam đang phải đối diện với những lợi thế của Temu. Thứ nhất là vấn đề cạnh tranh về giá đối với các doanh nghiệp Trung Quốc. Lý giải cho vấn đề này, ông Hùng cũng nói thêm về cơ chế hoạt động của sàn thương mại điện tử Temu từ lúc hình thành đến quá trình bán hàng, vận chuyển đến người tiêu dùng đều có hình thành những ưu thế riêng mà doanh nghiệp Việt Nam khó đánh bại.

Phát triển thêm ý của Phó Vụ trưởng Bùi Nguyễn Anh Tuấn, ông Mai Xuân Hùng lý giải thêm cách thức để doanh nghiệp như Temu giảm thiểu tối đa giá thành sản phẩm bằng cách mua trọn gói cả ca sản xuất của nhà cung ứng. “Cùng với đó, Temu đã có nghiên cứu nhu cầu thị trường rất kỹ. Qua nghiên cứu, tôi nhận thấy thời gian lưu hàng tại kho của sàn này rất ngắn chỉ khoảng 3 ngày. Hàng tồn kho rất ít nên chi phí bán hàng cũng sẽ giảm tối đa. Không chỉ vậy, nguồn phụ liệu để sản xuất hàng hóa của Trung Quốc luôn sẵn có để sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của thị trường”, ông Mai Xuân Hùng chỉ ra vấn đề cốt lõi quyết định mức giá của sản phẩm.

Thứ hai, qua hoạt động mua hàng trên Temu, tư duy mua hàng của người tiêu dùng đã có sự thay đổi. Điều này bị tác động bởi sự phong phú của hàng hóa cũng như các chương trình giảm giá khuyến mại hấp dẫn mà các sàn thương mại điện tử nước ngoài như Temu đang làm.

Từ đó, ông Mai Xuân Hùng đưa ra kiến nghị, trước mắt ngành công thương phải xây dựng đề án để có đánh giá toàn diện của tất cả các sàn thương mại điện tử đang hoạt động tại thị trường Việt Nam sau đó trình Chính phủ để có những bước xử lý tiếp theo.

NHỮNG “TAY SÚNG TIỀN TỶ” VÀ CUỘC CHIẾN KHỐC LIỆT GIÀNH THỊ TRƯỜNG

Vấn đề tác động của sàn thương mại điện tử đối với hoạt động kinh tế được các khách mời và đại diện các doanh nghiệp rất quan tâm và thảo luận cực kỳ sôi nổi. Bà Bùi Thị Hải Yến, Phó Chủ tịch HBA, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần HANEL chia sẻ, dưới góc độ doanh nghiệp, bản thân bà cũng có nhiều nỗi trăn trở. Lãnh đạo Công ty HANEL nhận định, tiếp cận sàn thương mại điện tử là cơ hội đồng thời cũng là nguy cơ doanh nghiệp phải đối diện.

Để rõ hơn về vấn đề nguy cơ, bà Yến lấy ví dụ về sự bùng nổ của hoạt động livestream bán hàng xuyên biên giới mà ngay cả các doanh nghiệp Việt Nam có cửa hàng trực tiếp trong nước cũng khó có thể cạnh tranh về giá thành sản phẩm và vận chuyển hàng hóa đến tay người tiêu dùng. “Tôi tìm hiểu thì được biết một doanh nghiệp hoạt động thương mại điện tử tuyển tới 150 “tay súng” (chỉ người livestream bán hàng trực tiếp trên mạng). Họ không cần thuê cửa hàng giới thiệu sản phẩm, không cần quảng cáo tiếp thị gì hết. Có người chỉ một ngày livestream bán hàng đã đem về doanh thu tới 10 tỷ đồng và những người thế này hiện nay không hề hiếm”, bà Yến nói.

Theo bà Yến, từ thực trạng đó, đòi hỏi doanh nghiệp trong nước phải đổi mới để thích nghi với xu hướng phát triển của thời đại. Tuy nhiên thương mại điện tử cũng là một cuộc đua đốt tiền mà nếu thiếu nguồn lực sẽ bị bỏ lại phía sau, cho nên bà Yến cũng đề nghị Nhà nước nên xem xét, đầu tư xây dựng một sàn thương mại điện tử chung để doanh nghiệp trong nước có thể bán hàng trong nội địa và cũng có thể bán sang thị trường nước ngoài. Đây cũng sẽ là cơ sở tạo ra nguồn thuế cho ngân sách Nhà nước với những hoạt động mua bán hiện hữu, minh bạch.

Về phần mình, bà Nguyễn Thùy Dương, Tổng biên tập Tạp chí Thương gia chia sẻ, thực tế cho thấy không chỉ các doanh nghiệp đang khai thác hoạt động thương mại điện tử mà rất nhiều cá nhân cũng đang tận dụng nền tảng xã hội để kinh doanh, buôn bán mang lại lợi nhuận tương đối lớn. “Tôi biết chỉ một cửa hàng hoa ở phố Thuỵ Khuê thôi mà một ngày cũng bán khoảng 2.000 đơn hàng qua mạng. Vậy câu hỏi đặt ra, tại sao những đơn vị nhỏ lẻ có thể khai thác tiềm năng như vậy mà chúng ta không thể tập trung sức mạnh để đẩy mạnh giá trị hàng Việt Nam. Từ đó, cộng đồng chúng ta có những chia sẻ để cùng xây dựng nền tảng người Việt sử dụng hàng hóa của Việt Nam”, bà Dương trăn trở.

Cũng trong chương trình, PGS.TS Trương Vũ Bằng Giang và PGS.TS. Trương Ngọc Kiểm đều có những chia sẻ liên quan đến vấn đề tác động của sàn thương mại điện tử đối với nền kinh tế hiện nay. Dưới góc độ của hoạt động giáo dục, theo PGS.TS. Trương Ngọc Kiểm, hiện nay hoạt động thương mại điện tử là xu thế tất yếu mà chúng ta cần thích ứng. Trên cơ sở đó, những hoạt động liên quan đến lĩnh vực thương mại điện tử cũng đã dần được đưa vào các chương trình đào tạo để tạo nền tảng việc làm cho sinh viên khi còn đang theo học và khi đã tốt nghiệp.

Cụ thể, riêng Đại học Quốc gia Hà Nội cũng đã có sự kết nối với đơn vị sở hữu một trong những sàn thương mại điện tử đang phát triển mạnh mẽ hiện nay là Tiktok nhằm hỗ trợ các chương trình đào tạo kỹ năng bán hàng online miễn phí cho sinh viên. Tuy nhiên, Đại học Quốc gia cũng nhắm đến mục tiêu đào tạo sinh viên kỹ năng bán hàng gắn với các sản phẩm OCOP của vùng miền, phát triển lợi thế, tiềm năng của địa phương. Đây vừa là cơ hội để sinh viên có sự trải nghiệm thực tế, tạo ra thu nhập, đồng thời cũng thúc đẩy sự phát triển nông sản của địa phương.

Bên cạnh đó, hai chuyên gia của Đại học Quốc gia Hà Nội cũng đồng nhất quan điểm về việc cơ quan quản lý Nhà nước cần có cơ chế định hướng và xây dựng sàn thương mại điện tử Việt Nam mạnh lên, hạn chế tình trạng mất nhiều công sức đầu tư nhưng dần bị triệt tiêu vì không có khả năng cạnh tranh trên chính thị trường nội địa.

Lãnh đạo một số doanh nghiệp cũng bày tỏ quan điểm về những lợi thế, cơ hội và thách thức đối với doanh nghiệp Việt Nam khi cạnh tranh với doanh nghiệp nước ngoài khi cùng hoạt động trên sàn thương mại điện tử. Ông Nguyễn Duy Ninh, Ủy viên Ban chấp hành HBA, Tổng Giám đốc khối DV Công ty Cổ phần Tập đoàn Hồ Gươm bày tỏ mong muốn cơ quan quản lý Nhà nước tiếp tục triển khai các giải pháp hỗ trợ và bảo vệ doanh nghiệp trong nước. “Chúng tôi mong muốn nhà nước dạy doanh nghiệp “bơi” chứ đừng để chúng tôi tự bơi”, ông Ninh nói.

Tiếp cận từ một góc nhìn khác, ông Ninh cho rằng trong việc cạnh tranh với các hoạt động thương mại của nước ngoài, hoạt động nội địa sẽ không nhất thiết phải đối đầu mà hãy xem những khó khăn như cơ hội và tận dụng nó. “Đối với người khổng lồ, chúng ta không nên đối đầu mà hãy đứng trên vai người khổng lồ, hãy tận dụng cơ hội cũng như thách thức để tìm hướng phát triển cho riêng mình. Các sàn thương mại điện tử Trung Quốc đã xây các tổng kho ngoại quan ngay biên giới. Họ thậm chí còn dùng AI nắm bắt trước nhu cầu của người tiêu dùng Việt để đặt hàng các nhà sản xuất nước họ. Cạnh tranh với họ rất khó. Nếu hàng Việt chất lượng tương đương thì sản phẩm của họ rẻ hơn. Nếu giá cả tương đương thì chất lượng hàng của họ sẽ tốt hơn”, ông Ninh chia sẻ.

Ông Ninh cũng thể hiện sự đồng tính với quan điểm của bà Bùi Thị Hải Yến, về việc mở rộng hoạt động của doanh nghiệp Việt Nam, bán hàng thành công trên hệ thống của nước ngoài như họ đã và đang làm tại thị trường Việt Nam, nhằm tận dụng những nguồn tài nguyên sẵn có của họ. Cần gia tăng tỷ lệ hàng Việt Nam trên hệ thống bán hàng trong và ngoài nước cả trên kênh bán hàng online và trực tiếp.

Còn bà Nguyễn Thị Bích Xuyến, Giám đốc Công ty Cổ phần Thiết kế và Thi công nội thất XGreenhome thể hiện sự tự tin về giá, chất lượng sản phẩm và nguồn nhân lực của Việt Nam hoàn toàn có thể cạnh tranh với sản phẩm nước ngoài. Bà Xuyến cũng kỳ vọng cơ quan quản lý Nhà nước có thêm các chính sách quyết liệt về thuế, kiểm soát chất lượng hàng hóa lưu thông tại thị trường Việt Nam. Từ đó, hoàn thiện các chế tài xử phạt nghiêm khắc đối với những vi phạm của các doanh nghiệp nước ngoài, hạn chế hoạt động thông qua các rào cản pháp lý hay kỹ thuật cũng là bảo hộ cho doanh nghiệp nội địa có môi trường phát triển công bằng.

Ông Hoàng Hưng Nam, Uỷ viên Ban chấp hành VACOD, Chủ tịch Công ty Cổ phần Human Centric Technologies lại nhìn nhận: “Thay vì thể hiện sự chống đối gay gắt, hoặc bị cuốn theo hoạt động của các sàn đó thì chúng ta hãy tận dụng nó để phát huy năng lực bản thân”.

Ông Nam cho rằng, vấn đề của nhiều doanh nghiệp trong nước đang gặp phải là sản phẩm bán ra nhưng không kèm theo giá trị thực sự. Do chưa nhận ra giá trị sản phẩm của mình làm ra nên dễ dàng bị hòa tan với những xu hướng từ ngoài xâm nhập vào. Khi hài hòa và điều chỉnh được thì các thành phần trong nước sẽ có sự phối hợp và tạo ra nền tảng vững chắc cho sự phát triển chung trước những tác động từ bên ngoài.

Phát biểu kết luận toạ đàm, TS. Nguyễn Hồng Sơn đánh giá hoạt động sàn thương mại điện tử có ảnh hưởng không nhỏ đến nền tảng thương mại trong nước. Tuy nhiên, ngành công thương cũng cần có những đánh giá khách quan, toàn diện về mức độ ảnh hưởng đó. Thực tế, hiện nay thị trường Việt Nam vẫn tồn tại phương thức bán hàng truyền thống gắn liền với văn hóa của người Việt. “Dù những hoạt động thương mại điện tử có phát triển, mở rộng đến đâu cũng không thể triệt tiêu được văn hóa bán hàng truyền thống. Cơ quan quản lý cần có những chính sách bù đắp để cả hai hệ thống cùng phát triển. Trong đó, có thể ứng dụng công nghệ cao vào hoạt động bán hàng truyền thống để nâng cao hiệu quả hoạt động”, TS. Nguyễn Hồng Sơn gợi mở.

Theo Chủ tịch Sơn, chính bản thân người tiêu dùng cũng cần có sự thay đổi trong việc tiếp cận những hoạt động thương mại điện tử và thay đổi tư duy mua hàng, bắt nhịp với xu thế phát triển của thời đại. Chính sự những trăn trở của doanh nghiệp về tác động của các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới sẽ là động lực để VACOD-HBA đẩy mạnh hơn nữa tiến trình xây dựng và hoàn thiện một sàn thương mại điện tử khác biệt với những gì đang tồn tại.

Trong tương lai, mỗi sản phẩm được đưa lên sàn thương mại điện tử của VACOD-HBA sẽ ẩn chứa trong đó một câu chuyện, được lồng ghép yếu tố văn hóa, những giá trị về lao động, tư duy và trí tuệ của người làm ra sản phẩm cũng cần được thể hiện trên mỗi sản phẩm họ làm ra. Ông Sơn dẫn minh chứng câu chuyện thành công của May Ba Thành, một doanh nghiệp ra đời, tồn tại và phát triển từ những năm tháng khói lửa của lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc đã chiếm được thiện cảm của nhiều chính khách trong nước và quốc tế một cách nhẹ nhàng, tinh tế. “Sản phẩm mang theo giá trị lịch sử, văn hoá và cả tâm hồn, cốt cách của người tạo dựng ra nó sẽ đem lại hiệu ứng rất mạnh, thuyết phục rất nhiều người. Nhưng chắc chắn đó phải là những câu chuyện có giá trị thực sự, mang tính thuyết phục cao từ đấy mới có thể lan tỏa sâu sắc”, TS. Nguyễn Hồng Sơn chia sẻ.

Tiếp thu những đóng góp, đề xuất của các chuyên gia, đại diện doanh nghiệp đối với hoạt động thương mại điện tử trong nước nói chung, Chủ tịch Sơn một lần nữa cam kết thúc đẩy phát triển sàn thương mại điện tử mang dấu ấn đặc trưng của VACOD-HBA, tạo “sân chơi” để cộng đồng doanh nghiệp kết nối, quảng bá và tiêu thụ sản phẩm, phát triển bền vững.