Tìm hiểu chính sách thuế tại Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: NM

*PV: Luật Quản lý thuế sửa đổi 2019 vừa được Chủ tịch nước phê chuẩn, có nhiều quy định mới. Theo ông, quy định nào là quan trọng nhất trong luật sửa đổi lần này? - Ông Nguyễn Văn Thức: Luật Quản lý thuế sửa đổi 2019 có nhiều nội dung mới, quan trọng như: kéo dài thời gian nộp quyết toán thuế thu nhập cá nhân từ 90 ngày lên 120 ngày; mở rộng quyền của NNT; cho phép đại lý thuế cung cấp dịch vụ kế toán cho các doanh nghiệp (DN) siêu nhỏ nếu đáp ứng đủ điều kiện quy định (ít nhất một cá nhân có chứng chỉ hành nghề kế toán - PV); siết chặt quản lý hoạt động chuyển giá; quy định quản lý thuế đối với hoạt động thương mại điện tử… Trước đây, quyền của NNT đã được quy định tại Luật Quản lý thuế số 78/2006/QH11 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 21/2012/QH13, Luật số 71/2014/QH13 và Luật số 106/2016/QH13. Tuy nhiên, vì có ít, hoặc không xác định rõ quyền của NNT, nên khi NNT được cơ quan thuế yêu cầu cung cấp một số giấy tờ để bổ sung cho một số thủ tục hành chính, thì NNT cảm thấy bị áp đặt, nhũng nhiễu, dẫn đến xung đột không đáng có giữa cơ quan thuế và NNT.

Ông Nguyễn Văn Thức

Hoặc, trước đây chưa luật hóa việc NNT thực hiện theo văn bản hướng dẫn của cơ quan thuế, hoặc cơ quan chức năng khác, nhưng hướng dẫn đó chưa đúng, thì NNT có bị xử phạt hay không? Thì nay, nội dung vướng mắc này đã được quy định cụ thể trong Luật Quản lý thuế sửa đổi 2019. Như vậy, việc bổ sung quy định mở rộng quyền của NNT tại Luật Quản lý thuế sửa đổi 2019 là quan trọng nhất, vì qua việc này có thể thấy ngành Thuế đã tiến thêm một bước trong việc cải cách thủ tục hành chính thuế, lấy NNT làm trung tâm, qua đó đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của NNT. Các quyền của NNT được bổ sung trong Luật Quản lý thuế sửa đổi 2019 cụ thể như: NNT được nhận văn bản liên quan đến nghĩa vụ thuế của các cơ quan chức năng khi tiến hành thanh tra, kiểm tra, kiểm toán; NNT được tra cứu, xem, in toàn bộ chứng từ điện tử mà mình đã gửi đến cổng thông tin điện tử của cơ quan quản lý thuế; NNT được biết về thời hạn giải quyết hoàn thuế, số tiền thuế không được hoàn và căn cứ pháp lý vì sao không được hoàn; NNT được sử dụng chứng từ điện tử trong giao dịch với cơ quan quản lý thuế và cơ quan, tổ chức có liên quan; NNT không bị xử phạt vi phạm hành chính về thuế, không tính tiền chậm nộp đối với trường hợp do NNT thực hiện theo văn bản hướng dẫn và quyết định của cơ quan thuế, cơ quan nhà nước có thẩm quyền liên quan đến nội dung xác định nghĩa vụ thuế của NNT… *PV: Luật Quản lý thuế sửa đổi 2019 quy định: Cơ quan kiểm toán nhà nước (KTNN), cơ quan thanh tra nhà nước (TTNN) phải chịu trách nhiệm đến cùng đối với kiến nghị, kết luận, của mình khi kiểm toán, thanh tra về thuế. Ông đánh giá như thế nào về quy định mới này? - Ông Nguyễn Văn Thức: Trong những năm qua, KTNN, TTNN qua công tác kiểm toán, thanh tra công tác quản lý thu ngân sách tại cơ quan thuế đã kiến nghị xử lý, khắc phục những hạn chế, sai phạm và kiến nghị tăng thu hàng nghìn tỷ đồng cho ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, ngoài mặt tích cực, thì trong thực tiễn cũng đã xảy ra rất nhiều vụ NNT kiện cơ quan thuế ra tòa sau khi thực hiện kiến nghị của cơ quan KTNN và kết luận của TTNN và thua kiện. Nguyên nhân không phải do cơ quan thuế, mà vì cơ quan thuế phải thực hiện theo yêu cầu, kiến nghị của KTNN hoặc TTNN.

Với quy định này, KTNN hoặc TTNN sẽ có trách nhiệm hơn với việc mình làm, cơ quan thuế cũng sẽ có tiếng nói phản biện để tránh sai sót, kiện cáo không đáng có, qua đó đảm bảo quyền lợi hợp pháp của NNT. *PV: Luật Quản lý thuế sửa đổi 2019 cũng có nhiều quy định mới liên quan đến quyền, nghĩa vụ của NNT. Theo ông, NNT cần chú ý đến quy định mới nào nhất để tránh những sai sót trong quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế? - Ông Nguyễn Văn Thức: Để phải chọn một quy định mới nhất NNT phải chú ý để tránh sai sót trong quá trình thực hiện, theo tôi quy định giao dịch với cơ quan thuế và cơ quan nhà nước bằng chứng từ điện tử (thư từ điện tử, hóa đơn điện tử, nộp thuế online...). Việc chuyển đổi từ chứng từ giao dịch bằng giấy, sang giao dịch điện tử là xu thế tất yếu của một chính phủ điện tử, qua đó minh bạch hóa các quan hệ giao dịch, đồng thời giảm thời gian thực hiện pháp luật thuế của NNT.  Tuy nhiên, do trong nhận thức của đại bộ phận thì chứng từ, văn bản giao dịch là bản giấy thì mới là cơ sở chắc chắn khi đem đối chiếu, hoặc làm bằng chứng khiếu nại, khiếu kiện. Hơn nữa, việc áp dụng chứng từ điện tử trong giao dịch thì NNT cần có một hạ tầng cơ sở kỹ thuật và người vận hành tốt. Do đó, nhiều doanh nghiệp có số lượng chứng từ giao dịch không nhiều, vẫn còn đang nghe ngóng lộ trình chuyển đổi theo yêu cầu của cơ quan thuế, cũng như cơ quan có chức năng liên quan. Để tham gia vào xu thế tất yếu của việc giao dịch chứng từ điện tử, thì NNT cần phải trang bị kiến thức về công nghệ thông tin, cơ sở hạ tầng tương thích, thường xuyên kiểm tra tình hình các giao dịch điện tử để phòng tránh các rủi ro xảy ra. Đồng thời, cơ quan thuế cần có lộ trình và các hướng dẫn cụ thể, đồng bộ, tránh tình trạng thực hiện theo hướng dẫn riêng lẻ, đặc thù của từng địa phương, gây rắc rối phiền hà, cản trở quá trình kinh doanh của doanh nghiệp. *PV: Xin cảm ơn ông!

Nhật Minh (thực hiện)